ỨNG DỤNG THANG ĐO BLOOM TRONG ĐÀO TẠO

Thang đo Bloom là gì?

Thang đo BLOOM về các cấp độ tư duy được Benjamin Bloom, một giáo sư của trường Đại học Chicago đưa ra vào năm 1956. Trong đó Bloom có nêu ra sáu cấp độ nhận thức (gọi là thang đo Bloom). Thang đo này đã được sử dụng trong hơn năm thập kỷ qua đã khẳng định ưu điểm của phương pháp dạy học nhằm khuyến khích và phát triển các kỹ năng tư duy của sinh viên ở mức độ cao.

Thang do Bloom thể hiện trên 6 cấp độ: Ghi nhớ – Hiểu – Vận dụng – Phân tích – Đánh giá – Sáng tạo. Từ 6 cấp độ nhận thức này, ngay nay ngươi ta không chỉ ứng dụng trong việc đào tạo và giảng dạy, mà còn được ứng dụng trong các lĩnh vực khác nhau như viết lách, bán hàng,…

Ở bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu việc Ứng dụng thang đo Bloom trong công tác đào tạo một cách chi tiết nhé!

Ứng dụng thang đo Bloom trong công tác đào tạo

Người ta ưng dụng thang đo Bloom trong công tác đào tạo như một mục tiêu nhận thức của học viên trong quá trình đào tạo. Câu hỏi đặt ra cho người Trainer chính là: Bạn muốn học viên của mình đạt được cấp độ nhận thức nào trong 6 cấp độ của thang đo nhận thứ này?

Hấu hết chúng ta đều kỳ vọng học viên học một hiểu 10, tức là có thể học, đến nhớ, hiểu, vận dụng hoặc có thể cao hơn nữa là sáng tạo linh hoạt. Cũng giống như mục đích của công tác đào tạo cuối cùng trong doanh nghiệp chính là giúp doanh nghiệp tăng hiệu quả kinh doanh vậy.

Vậy làm sao để đạt được từng cấp độ nhận thức này?

Cấp độ 1: Ghi nhớ (Remembering)

Ghi nhớ là tầng nhận thức cơ bản nhất của mọi quá trình tiếp nhận thông tin. Ghi nhớ là khả năng khôi phục và nhận diện thông tin. Hay nói cách khác, ghi nhớ ở đây là nhắc lại thông tin một cách khá máy móc.

Ứng dụng trong việc đào tạo:

Nếu mục tiêu của Trainer là giúp người học ghi nhớ được thông tin thì chúng ta hoàn toàn có thể thực hiện các hoạt động giúp học viên tái hiện, khôi phục và nhận diện thông tin. Cụ thể:

• Hoạt động kiểm tra theo phép loại suy
• Hoạt động kiểm tra bằng hình ảnh minh họa, âm thanh
• Hoạt động kiểm tra yêu câu trả lời ngắn gọn
• Hoạt động kiểm tra với nhiều đáp án
• Hoạt động điền vào chỗ trống
• Hoạt động ghép hình, ghép sơ đồ, ghép quy trình…
• …

Từ các hoạt động trên, Trainer vừa có thể kiểm tra được mức độ ghi nhớ của người, vừa giúp học viên ghi nhớ lại thông tin thêm một lần nữa.

Nào, bây giờ bạn hãy thử nhắc lại các hoạt động bạn có thể thực hiện với học viên như thông tin bên trên, mà không cần nhìn vào bài viết này nhé!

Cấp độ 2: Hiểu (Understanding)

Hiểu là khả năng diễn dịch, diễn giải, giải thích hoặc suy diễn (dự đoán được kết quả hoặc hậu quả). Hiểu không đơn thuần là nhắc lại cái gì đó. Học viên phải có khả năng diễn đạt khái niệm theo ý hiểu của họ, theo cách mà họ hình dung được.

Ứng dụng trong việc đào tạo:

Để đạt được cấp độ số 2 ngày, Trainer cho thể thực hiện một số hoạt động như sau.

• Hoạt động tóm lược lại kiến thức
• Hoạt động vẽ bản đồ tư duy
• Hoạt động ghép cặp, phân tích chéo thông tin
• Hoạt động trình bày thông tin bằng vẽ trang, poster, ghép mình, video và liên tưởng
• Hoạt động kiểm tra bằng báo cáo thu hoạch
• Hoạt động tranh luận, đối kháng giữa nhiều nhóm học viên
• …

Bây giờ, hãy lấy ví dụ để so sánh sự khác nhau giữa cấp độ nhận thức số 1 và số 2 trong thang đo Bloom này nhé.

Cấp độ 3: Vận dụng (Applying)

Vận dụng là khả năng sử dụng thông tin và chuyển đổi kiến thức từ dạng này sang dạng khác (sử dụng những kiến thức đã học trong hoàn cảnh mới). Vận dụng là bắt đầu của mức tư duy sáng tạo. Tức là vận dụng những gì đã học vào đời sống hoặc một tình huống mới.

Ứng dụng trong việc đào tạo:

Trainer thiết kế các hoạt động nhằm giúp học viên ứng dụng nhưng kiến thức, thông tin đã học vào tình huống thực tế. Ví dụ như:

• Hoạt động mô phỏng, phác thảo dự án, bản đồ
• Hoạt động đóng kịch, đóng vai, trình diễn
• Hoạt động xây dựng, tạo ra ý tưởng mới
• Hoạt động chứng minh thông tin/ vấn đề
• …

Nào, hãy thử thiết kế lại một số phần bài giảng của bạn từ trạng thái thuyết trình sang các hoạt động nhằm giúp chuyển phần chủ động thông tin về phía học viên của bạn nào. Ví du, thay vì bạn nếu ra một khái niệm nào đó, hãy thử đặt câu hỏi để học viên trình bày ý tưởng của họ nhé!

Cấp độ 4: Phân tích (Analyzing)

Phân tích là khả năng chia thông tin, kiến thức thành các phần nhỏ, sau đó xác định cách các phần nhỏ đó liên quan với nhau và với một cấu trúc hoặc mục đích tổng thể.

Ứng dụng trong việc đào tạo:

Các hoạt động Trainer có thể sử dụng để đánh giá và thúc đẩy cấp độ nhận thức của học viên ở cấp độ 4 có thể là:

• Khảo sát quan điểm, góc nhìn từ các vấn đề cụ thể
• Thực hiện phân tích, đối chiếu
• Hoạt động thảo luận, bình luận về một tình huống cụ thể
• Hoạt động tuyên truyền sau đào tạo
• Hoạt động tranh luận giữa nhiều nhóm học viên
• Tóm lược thông tin bằng đồ thị
• Hoạt động yêu cầu học viên lập bảng câu hỏi khảo sát để tìm hiểu một vấn đề cụ thể
• …

Một câu hỏi dành cho bạn, bạn đánh giá thế nào về thang đo Bloom này trong hoạt động đạo tạo?

Cấp độ 5: Đánh giá (Evaluating)

Đánh giá là dựa trên các tiêu chí, tiêu chuẩn thông qua việc kiểm tra và phê bình để đưa ra một phán quyết, nhận định về một vấn đề.

Ứng dụng trong việc đào tạo:

Trainer thiết kế chương trình tại cấp độ này thông qua một số hoạt động như sau:

• Hoạt động phân tích tình huống thực tế, đề xuất phương án kế tiếp
• Hoạt động thực hiện bài phê bình
• Hoạt động lựa chọn, cân nhắc giữa các phương án cụ thể
• Hoạt động thẩm định thông tin hoặc tình huống cụ thể
• Hoạt động định giá trị
• Hoạt động thiết lập tiêu chuẩn
• Hoạt động so sánh tiêu chuẩn
• …

Bạn đã bao giờ mở đầu bài giảng của mình bằng một câu chuyện chưa? Hoặc mở đầu bài giảng của mình bằng những slide được thiết kế dày đặc chữ? Bạn đánh giá thế nào hiệu quả của hai phương pháp mở đầu bài giảng này?

Cấp độ 6: Sáng tạo (Creating)

Đây là cấp độ cao nhất của thang đo Bloom. Sáng tạo là khả năng ghép các kiến thức, thông tin đã có lại với nhau để tạo thành một cấu trúc hay định lý mới.

Ứng dụng trong việc đào tạo:

Trainer có thể thiết kế một số hoạt động như sau:

• Hoạt động chơi trò có tính vận dụng
• Thực hành lên phương án B cho một phương án cụ thể trước đó
• Sáng táo, lắp ráp, thiết kế
• Trải nghiệm
• Tình huống thực tế
• Phát triển kế hoạch
• Điều tra
• Phỏng đoán
• …

Nếu bạn được giao bài tập: Ứng dụng thang đo Bloom trong hoạt động giới thiệu sản phẩm khi bán hàng, bạn sẽ ứng dụng nó như thế nào?

Phần kết

Ví dụ một số câu hỏi theo 6 cấp độ của thang đo Bloom khi dạy học sinh thực hành đọc hiểu một câu chuyện. Đây là các câu hỏi của tác giả Lesley Dodd trong cuốn Learning to think, thinking to learn (Học để nghĩ, nghĩ để học) năm 2004.

– Nhớ: Câu chuyện xảy ra ở đâu? Câu chuyện xảy ra khi nào? Ai là nhân vật chính?

– Hiểu: Điều gì xảy ra trong câu chuyện? Điều này có nghĩa là gì? Phần nào trong truyện miêu tả bối cảnh? Từ/cụm từ nào diễn tả điều này?

– Áp dụng: Bạn có thể nghĩ tới một truyện khác cùng chủ đề (ví dụ cái thiện thắng cái ác, kẻ yếu người mạnh, người khôn và ngu)?

– Phân tích: Bạn có thể lý giải vì sao? Bạn có đồng ý với ý kiến của tác giả?

– Đánh giá: Điều gì khiến câu chuyện thành công? Bạn bảo vệ ý kiến của mình bằng những dẫn chứng nào?

– Sáng tạo: Bạn có thể nghĩ tới một kết thúc khác?

Thang đo Bloom là một phát minh có tính đột phá, và vô cũng hữu ích trong hoạt động giáo dục và đào tạo trong suốt những thập kỷ vừa qua. Là một Trainer, chắc chắn bạn sẽ không muốn bỏ qua những ứng dụng tuyệt vời này trong chương trình giảng dạy của mình.

Hãy linh hoạt trong đào tạo để mang đến kết quả tốt nhất cho học viên và doanh nghiệp. Đây cũng là cách thể hiện tầm nhìn, kỹ năng và chuyên môn sâu rộng của người làm đào tạo.

Tại chương trình đào tạo TRAIN THE TRAINER của ICOME, bạn sẽ được hướng dẫn chi tiết hơn những kiến thức và kỹ năng cần thiết để mang tới bài đào tạo hiệu quả, phù hợp và có ứng dụng cao trong doanh nghiệp.

Hãy liên hệ với chúng tôi nếu bạn cần giúp đỡ.

---

Icome – Make up the career!

Follow Facebook (ICOME VIỆT NAM) để cập nhật bài viết mới của chúng tôi.